Category: Dutch

Mijn eerste jaar als docent bij het ontwerpproject in het eerste kwartaal van het eerste jaar van Werktuigbouwkunde richtte ik me bij het programma van eisen vooral op het uitleggen van toetsbaarheid: operationalisatie en toegankelijkheid. Maar op het tentamen bleek dat studenten dat compleet verkeerd begrepen hadden. In plaats van dat ze keken naar of een criterium objectief meetbaar was (bijv. ‘zo licht mogelijk’), hadden ze vooral opgepikt dat er een harde grens moest zijn (bijv. ‘lichter dan de vorige versie’). Als er wél een grens was, maar géén objectief meetbare grootheid, dan rekenden ze het criterium goed (bijv. ‘makkelijker te gebruiken dan het product van de concurrent’). Vice versa hadden studenten begrepen dat criteria zonder harde grens, maar wel met een goed meetbare variable, niet goed waren (bijv. ‘zo goedkoop mogelijk’).

Het volgende jaar heb ik daarom niet alleen aandacht besteed aan toetsbaarheid, maar ook aan verschillende typen criteria. Het belangrijkst daarbij was het onderscheid tussen functionele eisen (‘Wat MOET het doen?’) en prestatiecriteria (‘Wanneer doet het dat GOED?’). Maar ook randvoorwaarden en specificaties had ik onderdeel van de stof gemaakt. Dit ging beter, maar het verschil tussen die 4 typen criteria kreeg ik maar lastig overgebracht.

We moeten onze eerstejaars het niet kwalijk nemen dat ze kritiekloos recepten toepassen, of dat ze vragen naar dat recht-toe-recht-aan recept: hoe moet dit? Dat hoort bij de eerste stap op weg naar het ontwikkelen van een nieuwe expertise. Ze zijn novices.

Wij zouden het onderwijs zo kunnen inrichten dat we ze eerst een stel vuistregels leren die misschien niet de Waarheid zijn, maar die wel zinnig zullen blijven. En ze dan nét als ze die trucs een beetje onder de knie hebben opdrachten geven waarin ze er tegenaan lopen dat er uitzonderingen op de regel bestaan.

(n.a.v. Giuseppe’s ervaring met het projectgroepje die geen lager kon vinden voor de diameter 300mm basis van hun draaiende kraan)

Ontwerpen leer je niet door erover te lezen of door te luisteren naar iemand die het uitlegt. De enige manier om het onder de knie te krijgen is door het te doen. Waarom gaan we je dan toch vanalles vertellen?

Vergelijk het met het leren van een sport of het spelen van een instrument. Dat leer je ook vooral door het te doen. Dat kun je helemaal op eigen houtje proberen, maar je gaat veel sneller vooruit wanneer je je laat coachen of trainen. En daar moet je je een beetje aan overgeven. Regelmatig laat een trainer of coach je dingen doen waarvan je pas later gaat begrijpen waarom ze precies nuttig waren.

Ook wij gaan vrij gedetailleerd vertellen hoe het moet. En net als een sportcoach of muziekdocent verwachten wij dat je de oefeningen uitvoert zoals ze opgezet zijn, ook als dat tegen je eigen ideeën ingaat over wat nuttig en belangrijk is. Maar het is niet genoeg om die stappen hersenloos uit te voeren en te denken dat dit is hoe je het doet. Wij proberen een project zo vorm te geven dat je erdoor kunt leren ontwerpen. Om het ook echt te leren is het jouw verantwoordelijkheid om niet alleen de stappen en instructies zo goed mogelijk te volgen, maar ook om kritisch te blijven opletten op wat er tijdens het uitvoeren van de opdracht allemaal gebeurt, wat het effect van al die stappen en activiteiten is.